Dierenwelzijn in Noord-Europa

Dieren spelen een grote rol tijdens de vakantie in IJsland, Noorwegen, Finland en Zweden. Wildlife spotten in de wildernis, wandelen met huskyhonden, paardrijden door de valleien. Voor velen is een excursie als deze één van de leukste van de hele week. Op deze pagina lees je alles over hoe locals op onze bestemmingen het welzijn van dieren hoog in het vaandel hebben en houden. 

Het welzijn van dieren vindt Voigt Travel van groot belang. Wij vinden het daarom goed dat steeds meer reizigers met een kritische blik kijken naar hoe en wat er gebeurt. Gelukkig hebben de mensen in Scandinavië het belang van dierenwelzijn hoog op hun prioriteitenlijst staan. Net als in Nederland vinden ze het in deze landen belangrijk dat dieren in goede fysieke en mentale gezondheid verkeren. Voornamelijk wanneer deze dieren een dienst uitvoeren voor mensen. Als reiziger hoef je je daarom weinig zorgen te maken over de mate waarin de boswachter, rendier- of huskyhouder van zijn dieren houdt.
 

De vijf criteria voor dierenwelzijn

We kunnen ons voorstellen dat de activiteiten die met dieren in Noord-Europa gedaan kunnen worden vragen oproepen. De internationale Farm Animal Welfare Council en The Travel Associastion hebben samen vijf criteria ontwikkeld welke gehanteerd mogen worden bij het beoordelen van dierenwelzijn in de toerisme. Deze basiscriteria, waaraan dieren die deelnemen aan een excursie aan moet voldoen, zijn:

• Goede voeding: voedzaam eten, geen honger of dorst lijden
• Goed onderdak: niet te koud of te warm, niet te klein, passend bij de natuurlijke behoeftes van het dier
• Goede gezondheid: geen verwondingen of ziekte en mogen geen pijn lijden
• Natuurlijk gedrag en behoeftes: dieren moeten een positieve mentale gezondheid hebben en hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen
• Beschermd worden tegen gevaar en angst: dieren mogen geen pijn of angst ervaren en moeten beschermd worden tegen leed en apathie. Dieren moeten kunnen vluchten als ze daar behoefte aan hebben. Lichamelijk mogen dieren niet worden ‘aangepast’, dat wordt gezien als verminking en dat is verboden

 

Hoe wordt dit toegepast in Noord-Europa?

Aan de hand van deze vijf criteria ontwikkelden Visit Lapland en de Universiteit van Lapland een vertaling voor de dieren van Lapland. Er wordt gekeken naar rendieren, husky’s, paarden en wilde dieren. Deze vertaling, met de hierboven omschreven criteria in het achterhoofd, houdt het volgende in:

1. Goede voeding
   Rendieren leven de helft van het jaar in het wild. Hier kunnen ze naar eigen behoefte eten wat ze willen. ‘s Winters leven rendieren op boerderijen. Ze krijgen dan, net als paarden, koeien en schapen, eten van de boer. Dit eten is organisch. Dieren worden niet onnodig volgespoten met medicatie. Als je benieuwd bent naar de voeding die rendieren of paarden op boerderijen krijgen, kun je de eigenaar van de boerderij ernaar vragen. Bijna 2/3 van de boerderijen die toeristische activiteiten organiseren, zijn kleinschalig. Hetzelfde geldt voor huskyboerderijen en dierentuinen, hoewel ze meestal meer personeel bij de hand hebben. 
2. Goed onderdak
   Een veel voorkomende attractie van huskyboerderijen is de mogelijkheid om de kennel te bezoeken. Hier kun je als reiziger zien hoe groot de hokken zijn, wat de kwaliteit van de hokken is en hoe de algemene omstandigheden van de hokken van de dieren zijn. Als een husky-boerderij niet aanbiedt om de hokken te tonen, vraag dan waarom. Paarden worden in stallen gehouden die om gezondheids- en veiligheidsredenen mogelijk niet toegankelijk zijn voor bezoekers. Rendieren worden meestal gehouden in omheinde gebieden. Het Ranua Wildlife Park heeft, zoals elke gerenommeerde dierentuin, omhuizingen die zichtbaar zijn voor bezoekers en privacygebieden voor hun dieren.
3. Goede gezondheid
   Dit is deels een lastige criteria om te peilen. In de zomer kan een gezond rendier er behoorlijk ruig en verwilderd uitzien. Vooral in juni en juli wanneer de rendieren hun vacht verliezen zien ze er ziek uit. Dit is dan niet het geval. Dit hoort namelijk bij de levenscyclus van een rendier. Over het algemeen zijn er normen in Scandinavië voor de gezondheid van dieren. Elke bezoeker is vrij om vragen te stellen aan het bedrijf over de algehele of specifieke gezondheid van de dieren.
4. Natuurlijk gedrag en behoeftes
   Dieren die gelukkig of tevreden zijn, drukken zich over het algemeen positief uit. Ze zijn niet schichtig, nerveus of boos. Rendieren gaan bijvoorbeeld stilstaan als ze niets willen. Elk dier is een individu, met zijn eigen emoties en gedragingen. Husky-honden kunnen zo enthousiast zijn dat ze om aandacht te krijgen op en over elkaar heen stappen. Rendieren en paarden zijn daarentegen kalmer en stil. Ze zullen waarschijnlijk geen bezwaar hebben om geaaid te worden. Als ze dit niet willen, lopen ze weg. De eigenaar van de dieren hoort zijn dieren goed genoeg te kennen om te kunnen zeggen dat je geen foto met het dier kan maken of het niet mag aaien. 
5. Beschermd worden tegen gevaar en angst
   Rendieren, paarden en huskyhonden worden aangelijnd tijdens excursies met mensen. Goede organisaties zien aan hun dieren wanneer ze angstig zijn. Het is van belang dat elk dier kan vluchten als dat nodig is.

 

Welke dieren leven in Noord-Europa?

Om het welzijn van dieren in Noord-Europa te kunnen beoordelen, is het van belang om meer uitleg te geven over de leefwijze en behoefte van dieren in deze landen.

Rendieren
Rendieren zijn één van de bekendste dieren van Noord-Scandinavië. Rendieren zijn voor de inwoners van Lapland ‘veedieren’. Van oudsher werden ze gehouden door de traditionele inwoners van Lapland, de Sami. De Sami volgden hun rendieren op de voet. Ze leefden als nomaden en trokken heel Lapland door. Tegenwoordig wonen veel Sami in moderne huizen. Ze houden nog wel vast aan bepaalde tradities, zoals het hoeden van rendieren.

Nog steeds leven de rendieren de helft van het jaar in ‘kuddes’ in het wild. Dit doen zij in de zomer- en herfstmaanden, van mei t/m oktober. Ze kunnen gaan en staan waar ze willen. Sommige rendieren krijgen hun kalven in het wild, sommigen bevallen op de boerderij van hun jong. ‘s Winters worden rendieren teruggeroepen naar de boerderij. Daar worden ze op de range gehouden. Hier krijgen ze organisch voedsel en worden ze zelden tot niet blootgesteld aan chemicaliën. Een deel van de rendieren wordt geslacht. Naast het vlees, wat in heel Noord-Scandinavië wordt gegeten, wordt de rendierhuid gebruikt voor kleding en kleden. De botten en hoorns verwerken ze in traditionele messen en kuksa’s. Een deel van de rendieren in Lapland wordt gebruikt voor toeristische doeleinden. Aan het einde van de winter gaan de rendieren weer de natuur in. 

Rendieren zijn eigenwijze en eigenzinnige dieren. Wanneer ze iets niet graag doen, doen ze het ook niet. Ze lopen weg, blijven stilstaan of worden agressief. Je ziet daarom snel bij rendieren wanneer ze iets tegen hun zin in doen.  

 

Huskyhonden
Huskyhonden zijn gebouwd voor de kou. Ze gaan daarom slecht op temperaturen hoger dan 15 graden Celsius. Wanneer deze temperaturen aan de orde zijn, zoals in de zomermaanden, doen ze niets liever dan liggen en luieren. Als het water kouder wordt, zoals aan het eind van de zomer (begin september) beginnen de honden weer meer energie te krijgen. Reizigers kunnen dan met huskyhonden door de bossen wandelen. Zodra het kouder wordt, rennen ze het liefst de hele dag door. Daarom kun je in de herfstmaanden ook een huskysafari doen in een karretje op wielen in plaats van in een slee.

 

Wilde dieren
In Noord-Europa komt een diversiteit aan wildlife voor. Je kunt walvissen, elanden, beren, veelvraten, wolven, (pool)vossen, herten, ossen en tal van vogels spotten. Respect voor de natuur hebben is voor de Schotten en Scandinaviërs vanzelfsprekend. De mensen leven van de natuur en bovendien is er meer natuur dan mens. De boswachters en gidsen voelen zich daarom enorm verantwoordelijk voor de ecologische voetafdruk die zij en hun reizigers achterlaten.

 
Bij trekkings door de natuur en wildlife-spotexcursies wordt altijd rekening gehouden met het effect van de tocht op de natuur en het natuurlijke gedrag van de dieren. Boswachters en gidsen zijn zich ervan bewust dat ze zich in het teritorium van de wilde dieren begeven. Er wordt daarom zacht gepraat en op een rustige manier gewandeld of gevaren. Tijdens een wildlife- of walvissafari in Noorwegen of IJsland wordt een gepaste afstand tot de walvissen gehouden zodat de dieren niet worden opgejaagd en zo weinig mogelijk gestoord worden. Wil je beren zien? Langs de grens met Rusland in Finland staan enkele observatiehutten. Deze hutten zijn voorzien van glazen ramen en gaan grotendeels op in de omliggende natuur waardoor de beren amper last hebben van jouw aanwezigheid. Het belangrijkste is dat de dieren hun natuurlijke gedrag kunnen blijven vertonen. 

 
Voigt Travel werkt samen met kleinschalige excursieorganisaties. Hierdoor zul je nooit in grote getalen de natuur in of het water op gaan. Een goed voorbeeld van een kleinschalige excursie is de wildlifesafari bij de Noorse Vesterålen met Ian Robins. Samen met deze natuurfotograaf en -gids vaar je op een kleine RIB-boot langs de mooiste stranden, op zoek naar zeezoogdieren, zoals dolfijnen, otters en zeearenden. Onderweg vertelt hij je alles over het leefgebied en de dieren.

 

Paarden
In IJsland, Zweden en Finland kun je de indrukwekkende natuur bewonderen terwijl je op de rug van een paard zit. Vooral in IJsland is paardrijden een veelvoorkomende activiteit. Belangrijk bij paarden is dat ze in kuddes leven en genoeg ruimte hebben om rond te huppelen. Het is daarnaast van belang dat hun vacht en manen verzorgd worden. Geen klitten in de haren en geen vieze plekken. Daarnaast moeten de hoeven vaak genoeg bijgehouden en/of vervangen worden. Bij de Noord-IJslandse paardenboerderij Polar Hestar leven meer dan veertig paarden. En toch kennen de eigenaar en haar medewerkers elk paard bij naam. Wanneer je hier een paardrijtocht doet, merk je hoeveel ze van hun paarden houden, en hoeveel de paarden van hun verzorgers houden. 

 

Dierenwelzijn staat hoog in het vaandel in Noord-Europa. Het behoort tot de standaard levensstandaarden. Geef de voorkeur aan kleinschalige boerderijen, zoals Vogafjoss in Noord-IJsland. Hier zie je de koeien grazen en verzorgd worden terwijl je in het bijbehorende restaurant smult van de producten die rechtstreeks van de boerderij afkomen. Of verblijf bij Gargia Lodge in Noord-Noorwegen. Hier leer je de honden stuk voor stuk kennen en tuig je zelf je huskyhonden op als je op pad gaat.